Từ Điển Thuật Ngữ DeFi

Địa chỉ ví

Định danh trên chuỗi dùng để nhận và gửi tài sản số, thường được suy ra từ khóa công khai.

Altcoin

Các tiền điện tử ngoài Bitcoin, bao gồm coin nền tảng và token của nhiều hệ sinh thái.

APY / APR (lãi suất hiệu dụng / lãi suất danh nghĩa)

APY là lợi suất năm có lãi kép; APR là lãi suất năm không lãi kép, dùng để so sánh lợi suất của sản phẩm và chiến lược.

Đỉnh lịch sử (ATH) / Đáy lịch sử (ATL)

Mức giá cao nhất và thấp nhất từng đạt; dùng để đánh giá rủi ro, tiềm năng và các mốc tâm lý quan trọng.

Nhà Tạo Lập Thị Trường Tự Động

Giao thức cho phép giao dịch tự động thông qua thuật toán thay vì sổ lệnh truyền thống.

Nhà đầu tư kẹt hàng

Người mua ở vùng giá cao và bị kẹt lâu dài do xu hướng giảm hoặc yếu tố cơ bản xấu; thường xuất phát từ FOMO và thiếu kế hoạch quản trị rủi ro.

Thị trường giá xuống (Bear Market)

Giai đoạn xu hướng giảm và tâm lý bi quan; tài sản đồng loạt hạ giá, nhu cầu trú ẩn tăng và thanh khoản có xu hướng suy yếu.

Khối (Block)

Khối là đơn vị ghi nhận trong blockchain, chứa giao dịch, dữ liệu trạng thái và mã băm của khối trước; giúp liên kết chuỗi và đảm bảo tính bất biến.

Chuỗi Khối

Công nghệ sổ cái phân tán lưu trữ dữ liệu trong các khối được liên kết và bảo mật bằng mật mã học, tạo thành một chuỗi bất biến.

Thị trường giá lên (Bull Market)

Giai đoạn xu hướng tăng bền vững với tâm lý lạc quan; giá lập đỉnh mới, thanh khoản cải thiện, dòng tiền ưu tiên tài sản rủi ro。

Nguồn cung lưu hành

Số lượng token đang lưu hành và có thể giao dịch trên thị trường; chịu ảnh hưởng bởi lịch mở khóa, đốt, phát hành và staking。

Đồng coin

Tài sản crypto có blockchain riêng (như BTC, ETH, BNB); đảm nhiệm bảo mật mạng, kinh tế học khuyến khích và vai trò thanh toán/settlement。

Cơ chế đồng thuận (Consensus)

Tập hợp quy tắc và quy trình giúp các nút đạt đồng thuận về trạng thái sổ cái; ví dụ PoW/PoS.

Tiền mã hóa (Cryptocurrency)

Tài sản số dựa trên blockchain, bảo đảm bởi mật mã; dùng cho thanh toán, kết toán và chuyển giá trị.

Tổ Chức Tự Trị Phi Tập Trung

Tổ chức được điều hành bởi smart contracts và quyết định của cộng đồng thành viên, không có cấu trúc quản lý tập trung truyền thống.

Chiến lược DCA (Dollar-Cost Averaging)

Mua định kỳ với số tiền cố định để làm phẳng chi phí và giảm rủi ro chọn thời điểm; phù hợp nắm giữ dài hạn.

Phi tập trung (Decentralization)

Phân tán quyền kiểm soát và ra quyết định tới người tham gia mạng, thay vì một trung tâm; tăng độ bền và khả năng chống kiểm duyệt.

Tài Chính Phi Tập Trung

Hệ sinh thái tài chính được xây dựng trên blockchain, cho phép các dịch vụ tài chính hoạt động mà không cần trung gian truyền thống.

Giá trị pha loãng toàn phần (FDV)

Giả định toàn bộ token đều đã phát hành; FDV = giá × tổng cung tối đa.

Tiền pháp định (Fiat)

Đồng tiền do chính phủ/ngân hàng trung ương phát hành và quản lý; ví dụ USD, VND. Dùng làm đơn vị kế toán, thanh toán và lưu trữ giá trị trong kinh tế truyền thống.

Sợ bỏ lỡ (Fear of Missing Out)

Tâm lý sợ bỏ lỡ cơ hội khiến hành vi mua đuổi giá, dễ dẫn tới quyết định phi lý và rủi ro cao.

Sợ hãi, Không chắc chắn và Nghi ngờ (FUD)

Sự lan truyền thông tin tiêu cực hoặc gây hoảng loạn, thường dẫn đến bán tháo và giá giảm; dễ bị lợi dụng để thao túng tâm lý thị trường.

Hợp đồng tương lai / Vĩnh cửu

Giao dịch hợp đồng bằng ký quỹ, hỗ trợ long/short; hợp đồng vĩnh cửu không có ngày đáo hạn, thường neo giá gần với spot thông qua funding rate.

Phí gas

Khoản phí cần trả khi thực hiện giao dịch hoặc chạy hợp đồng; dùng để thưởng cho thợ đào/người xác thực và quản lý tài nguyên mạng.

Hàm băm

Thuật toán ánh xạ dữ liệu bất kỳ thành bản tóm tắt cố định, dùng để kiểm tra toàn vẹn và liên kết khối.

Nắm giữ dài hạn (Hold On for Dear Life)

Chiến lược nhấn mạnh nắm giữ dài hạn, bỏ qua biến động ngắn hạn, thường kết hợp định kỳ DCA.

Tổn Thất Tạm Thời

Tổn thất tạm thời xảy ra khi giá của các token trong liquidity pool thay đổi so với thời điểm ban đầu.

Biểu đồ nến / K-Line

Biểu diễn biến động giá qua mở, cao, thấp, đóng; là công cụ nền tảng của phân tích kỹ thuật.

Lớp 1 blockchain

Chuỗi chính nền tảng (BTC/ETH/BNB), đảm nhiệm an toàn, đồng thuận và thanh quyết toán giao dịch.

Lớp 2 mở rộng

Mạng mở rộng xây dựng trên chuỗi chính (như Arbitrum/Optimism) để tăng thông lượng và giảm chi phí.

Lệnh giới hạn (Limit Order)

Lệnh đặt mua/bán tại mức giá xác định; chỉ khớp khi thị trường chạm mức đó, giúp kiểm soát giá và chi phí.

Tính thanh khoản

Khả năng tài sản được khớp nhanh mà không gây tác động giá đáng kể; phản ánh hiệu quả giao dịch và chi phí.

Pool Thanh Khoản

Tập hợp các token được khóa trong smart contract để cung cấp thanh khoản cho giao dịch.

Long / Short (Mua lên / Bán xuống)

Long đặt cược giá tăng, Short đặt cược giá giảm; phổ biến trong hợp đồng và giao dịch ký quỹ.

Giao dịch ký quỹ

Vay vốn để mở vị thế lớn hơn nhằm khuếch đại lãi và lỗ; thường dùng với hợp đồng hoặc tài khoản ký quỹ.

Lệnh thị trường

Khớp ngay theo giá khả dụng trên thị trường; ưu tiên tốc độ, có thể gây trượt giá.

Đào Coin

Quá trình sử dụng sức mạnh tính toán để xác minh giao dịch và tạo ra các khối mới trên blockchain, đổi lại nhận được phần thưởng cryptocurrency.

Cụm từ ghi nhớ

Bộ từ khóa hạt giống để sao lưu và khôi phục ví; thường gồm 12/24 từ.

Token Không Thể Thay Thế

Token kỹ thuật số duy nhất đại diện cho quyền sở hữu một tài sản số hoặc vật lý, không thể thay thế bằng token khác.

Nút mạng

Thành phần tham gia mạng blockchain, xác thực giao dịch, truyền khối và lưu trữ dữ liệu.

Sổ lệnh

Hàng đợi giá và khối lượng mua/bán, phản ánh độ sâu và thanh khoản thị trường.

Lãi/Lỗ (Profit and Loss)

Lợi nhuận và thua lỗ của tài khoản hoặc vị thế, gồm phần đã thực hiện và chưa thực hiện; phản ánh hiệu suất giao dịch.

Tác động giá

Ảnh hưởng của một lệnh đối với giá, thay đổi theo quy mô lệnh và mức thanh khoản.

Khóa riêng

Chứng thư cốt lõi kiểm soát tài sản số, dùng để ký giao dịch và chứng minh quyền sở hữu.

Khóa công khai

Định danh công khai ghép cặp với khóa riêng, dùng để xác minh chữ ký và tạo địa chỉ.

Tỷ suất lợi nhuận (ROI)

Tỷ lệ đo lường lợi nhuận so với chi phí bỏ ra, dùng để đánh giá hiệu quả đầu tư và chất lượng chiến lược.

Trượt giá

Chênh lệch giữa giá khớp thực tế và giá kỳ vọng, thường do thanh khoản và độ sâu thị trường hạn chế.

Hợp Đồng Thông Minh

Chương trình máy tính tự động thực thi các điều khoản hợp đồng khi các điều kiện được đáp ứng, không cần bên thứ ba.

Giao dịch giao ngay

Mua/bán tài sản với giao nhận tức thời (không sử dụng đòn bẩy), sở hữu trực tiếp tài sản sau khi khớp lệnh.

Chênh lệch giá (Spread)

Chênh lệch giữa giá mua tốt nhất (bid) và giá bán tốt nhất (ask); phản ánh chi phí giao dịch và thanh khoản thị trường.

Stablecoin (tiền ổn định)

Tiền mã hóa neo theo pháp định hoặc tài sản (như USDT/USDC), giúp giảm biến động và làm đơn vị định giá ổn định.

Đặt Cược

Khóa cryptocurrency để hỗ trợ hoạt động của blockchain và nhận phần thưởng.

Dừng lỗ

Bán/đóng vị thế tự động khi giá chạm điều kiện đặt trước để giới hạn thua lỗ.

Hỗ trợ / Kháng cự

Vùng giá then chốt trong phân tích kỹ thuật; hỗ trợ cản đà giảm, kháng cự hạn chế đà tăng, phục vụ xác định điểm vào/ra.

Chốt lời

Bán/đóng vị thế tự động khi giá đạt mục tiêu đặt trước để khóa lợi nhuận.

Token (mã thông báo)

Tài sản hoặc chứng chỉ phát hành trên blockchain, thường dựa vào hợp đồng thông minh để mint/burn/quản lý.

Tổng nguồn cung

Tổng số token đã phát hành của dự án, không tính các thay đổi tương lai do mint/burn.

Giao dịch (Transaction)

Bản ghi thao tác chuyển tài sản hoặc thực thi hợp đồng trên mạng blockchain.

Độ biến động (Volatility)

Mức độ và tần suất thay đổi giá; đo lường cường độ biến động thị trường, ảnh hưởng trực tiếp đến rủi ro và lựa chọn chiến lược.

Khối lượng (Volume)

Số lượng hoặc giá trị giao dịch trong một khoảng thời gian; phản ánh mức độ tham gia và độ hoạt động của thị trường.

Ví Điện Tử

Công cụ phần mềm hoặc phần cứng để lưu trữ, gửi và nhận cryptocurrency, quản lý private keys và tương tác với blockchain.

Cá voi, người nắm giữ lượng lớn

Các cá nhân/tổ chức nắm giữ lượng lớn token, có thể ảnh hưởng đến thanh khoản và giá.

Tỷ suất lợi nhuận (Yield)

Tỷ lệ lợi nhuận trên vốn đầu tư; thường đo theo năm hóa hoặc theo kỳ.

Canh Tác Lợi Suất

Chiến lược tối ưu hóa lợi nhuận bằng cách di chuyển crypto giữa các giao thức DeFi khác nhau.