Liquidity

Tổng quan

Tính thanh khoản ảnh hưởng trực tiếp đến tốc độ khớp lệnh và chi phí giao dịch. Đây là thước đo quan trọng phản ánh mức độ trưởng thành và hiệu quả của thị trường.

Cách đo lường và cơ chế

• Sổ lệnh và độ sâu: Khối lượng chờ mua/bán ở các mức giá quyết định khả năng hấp thụ lệnh.
• Spread (chênh lệch mua – bán): Spread nhỏ thường báo hiệu thanh khoản tốt và chi phí vào/ra thấp.
• Slippage (trượt giá): Chênh lệch giữa giá dự kiến và giá khớp thực tế khi đi qua sổ lệnh.
• Khối lượng giao dịch (volume): Cho biết mức hoạt động, nhưng không phải lúc nào cũng đồng nghĩa với thanh khoản tốt.
• Tác động giá (price impact): Chi phí ẩn khi lệnh lớn đẩy giá lệch khỏi mức cân bằng.
• AMM vs Orderbook: Trên DEX/AMM, thanh khoản đến từ pool; trên CEX, đến từ sổ lệnh của người dùng.

So sánh và bối cảnh

• CEX thường có sổ lệnh sâu hơn đối với các cặp phổ biến, giúp giảm trượt giá.
• DEX mang lại minh bạch và quyền tự lưu ký nhưng có thể thiếu thanh khoản ở nhiều cặp.
• Stablecoin và các tài sản vốn hóa lớn thường có thanh khoản tốt hơn altcoin nhỏ.
• Thanh khoản thay đổi theo thời điểm: phiên giao dịch, tin tức, biến động mạnh.

Chiến lược và ứng dụng

• Kiểm tra độ sâu sổ lệnh và spread trước khi đặt lệnh.
• Ưu tiên lệnh giới hạn (limit) cho khối lượng lớn để kiểm soát giá.
• Chia nhỏ lệnh để giảm tác động giá khi thị trường mỏng.
• Tránh giao dịch ngay sau tin nóng khi tính thanh khoản biến động mạnh.

Rủi ro phổ biến

• Trượt giá lớn trong thị trường mỏng, chi phí thực tế cao hơn dự kiến.
• Rủi ro thao túng (spoofing, wash trading) khiến thanh khoản thể hiện bị méo.
• LP trên AMM có thể chịu tổn thất tạm thời (impermanent loss) khi giá di chuyển.

Ví dụ thực tế

• BTC/USDT trên sàn lớn có spread nhỏ và sổ lệnh sâu, dễ khớp lệnh lớn.
• Một token nhỏ với sổ lệnh mỏng có thể bị giá lệch mạnh chỉ với một lệnh lớn.

Kết luận

Thanh khoản tốt giúp giảm chi phí và rủi ro thực thi lệnh. Luôn đánh giá độ sâu, spread và bối cảnh thị trường để chọn phương án giao dịch phù hợp.