Layer 2

Tổng quan

Layer 2 (L2) tăng thông lượng bằng cách gộp/ nén giao dịch, thực thi ngoài chuỗi chính, và gửi bằng chứng/ dữ liệu trở lại L1.

Cơ chế mở rộng

• Rollup: gom nhiều giao dịch thành một gói, nén dữ liệu gửi lên L1.
• Sidechain/Validium: giảm dữ liệu trên L1, yêu cầu giả định tin cậy cao hơn.

Optimistic vs ZK Rollup

• Optimistic: giả định hợp lệ, tranh chấp bằng bằng chứng gian lận (fraud proof); độ trễ rút vốn dài hơn.
• ZK: xác minh bằng bằng chứng không kiến thức (zk-proof); rút vốn nhanh, chi phí bằng chứng có thể cao.

Dữ liệu khả dụng (Data Availability)

• Mức độ dữ liệu được đăng lên L1 ảnh hưởng bảo mật và chi phí.
• DA riêng (Celestia, EigenDA…) tối ưu chi phí nhưng cần mô hình tin cậy.

Ưu/nhược và rủi ro

• Ưu: tốc độ cao, phí thấp, trải nghiệm tốt cho người dùng.
• Nhược: phức tạp, phụ thuộc mô hình tin cậy/DA, rủi ro cầu nối.
• Rủi ro: bảo mật DA, lỗi bằng chứng, quản trị cầu nối.

Kết luận

L2 là hướng mở rộng chủ đạo cho hệ sinh thái hợp đồng thông minh. Lựa chọn giữa Optimistic và ZK phụ thuộc nhu cầu: độ trễ, chi phí, và bảo mật dữ liệu.