Zero1 Labs là gì? Tổng quan chi tiết về dự án AI phi tập trung và token DEAI

Bạn đã nghe đến Zero1 Labs – một trong những dự án Web3 đang thu hút sự chú ý nhờ kết hợp trí tuệ nhân tạo (AI) và blockchain? Trong bối cảnh thị trường tiền mã hóa chứng kiến làn sóng đầu tư mạnh mẽ vào các nền tảng AI phi tập trung, Zero1 Labs nổi lên như một ứng cử viên đáng theo dõi. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ: Zero1 Labs là gì, DEAI token có vai trò ra sao, hệ sinh thái hoạt động thế nào, và liệu đây có phải cơ hội thực sự hay chỉ là “hype” nhất thời.

---

Zero1 Labs là gì?

Zero1 Labs là một dự án Web3 tập trung vào việc xây dựng hạ tầng AI phi tập trung, với mục tiêu trao quyền kiểm soát mô hình trí tuệ nhân tạo lại cho cộng đồng thay vì để trong tay vài gã khổng lồ công nghệ. Dự án được thành lập vào năm 2023, với trụ sở chính đặt tại Singapore, nhưng có đội ngũ phát triển toàn cầu – bao gồm cả kỹ sư từ Mỹ, châu Âu và châu Á.

Tầm nhìn cốt lõi của Zero1 Labs là phi tập trung hóa toàn bộ chuỗi giá trị AI: từ dữ liệu đầu vào, huấn luyện mô hình, suy luận (inference), đến phân phối và quản trị. Điều này trái ngược hoàn toàn với mô hình hiện tại, nơi OpenAI, Google hay Meta độc quyền dữ liệu, thuật toán và lợi nhuận.

Zero1 Labs không chỉ dừng ở lý thuyết. Dự án đã công bố whitepaper chi tiết, lộ trình phát triển minh bạch và bắt đầu triển khai hạ tầng kỹ thuật từ nửa cuối 2023. Một điểm đáng chú ý: Zero1 Labs nhấn mạnh vào AI mở (open AI) – tức mọi người đều có thể đóng góp, sử dụng và kiếm tiền từ hệ sinh thái mà không cần xin phép.

Theo thông tin từ website chính thức, Zero1 Labs hướng đến việc tạo ra một thị trường AI phi tập trung, nơi nhà phát triển có thể bán API mô hình, người dùng có thể thuê sức mạnh AI, và người đóng góp tài nguyên (GPU, dữ liệu) nhận phần thưởng. Đây là cách tiếp cận rất thực tế, giải quyết trực tiếp nỗi đau về chi phí và quyền riêng tư trong ngành AI hiện nay.

---

Hệ sinh thái Zero1 Labs gồm những gì?

Hệ sinh thái của Zero1 Labs xoay quanh ba lớp hạ tầng chính: lớp dữ liệu, lớp tính toán và lớp ứng dụng. Mỗi lớp đều mở và khuyến khích sự tham gia của cộng đồng.

• Lớp dữ liệu: Cho phép người dùng đóng góp dữ liệu chất lượng cao (text, hình ảnh, audio) để huấn luyện mô hình. Dữ liệu được mã hóa và xác thực qua cơ chế đồng thuận trên blockchain.
• Lớp tính toán (Compute Layer): Đây là phần then chốt. Zero1 Labs xây dựng mạng lưới node toàn cầu, nơi bất kỳ ai cũng có thể cho thuê GPU/TPU nhàn rỗi để chạy mô hình AI. Người thuê trả phí bằng DEAI token.
• Lớp ứng dụng: Bao gồm marketplace AI, nơi các nhà phát triển đăng tải mô hình của họ dưới dạng API. Người dùng cuối (developer hoặc doanh nghiệp) có thể gọi API này để tích hợp vào sản phẩm của mình.

Hiện tại, Zero1 Labs đã ra mắt testnet đầu tiên vào quý IV/2023, cho phép người dùng thử nghiệm việc chạy inference trên mạng lưới phi tập trung. Theo roadmap, mainnet dự kiến ra mắt trong quý II/2025. Ngoài ra, dự án cũng đã tích hợp với một số nền tảng DeFi để hỗ trợ staking và thanh khoản ban đầu cho DEAI.

Người dùng có thể tham gia hệ sinh thái theo nhiều cách:

• Chạy node để cung cấp sức mạnh tính toán
• Đóng góp dữ liệu huấn luyện
• Sử dụng API AI từ marketplace
• Tham gia quản trị đề xuất cải tiến giao thức

Đây là một hệ sinh thái đa vai trò, nơi mỗi bên đều có động lực kinh tế rõ ràng – yếu tố then chốt để duy trì sự phát triển bền vững.

---

DEAI token là gì? Vai trò và tiện ích trong hệ sinh thái

DEAI là token gốc của hệ sinh thái Zero1 Labs, hiện đang hoạt động trên chuẩn ERC-20 (Ethereum). Trong tương lai, khi mainnet ra đời, DEAI có thể được bridge sang native chain của Zero1 để tối ưu phí giao dịch và tốc độ.

Token này đóng bốn vai trò chính:

1. Thanh toán: Mọi giao dịch trong hệ sinh thái – thuê GPU, gọi API AI, mua dữ liệu – đều dùng DEAI.
2. Staking: Người dùng stake DEAI để nhận phần thưởng từ phí giao dịch, đồng thời tăng uy tín khi muốn trở thành node validator.
3. Quản trị (Governance): Chủ sở hữu DEAI có quyền bỏ phiếu về các đề xuất nâng cấp giao thức, phân bổ quỹ phát triển, hoặc thay đổi cơ chế kinh tế.
4. Phần thưởng: Những người đóng góp tài nguyên (compute, data) được trả thưởng bằng DEAI theo cơ chế reward pool.

Về mặt cung – cầu, tổng nguồn cung DEAI được giới hạn ở 1 tỷ token. Phân bổ cụ thể như sau:

• 35% cho cộng đồng & incentives
• 20% cho đội ngũ (vesting 3 năm)
• 15% cho quỹ phát triển
• 15% cho seed/private sale (có lock-up)
• 10% cho public sale
• 5% cho marketing & quan hệ đối tác

Hiện tại, DEAI đã được niêm yết trên một số sàn DEX như Uniswap và SushiSwap, đồng thời đang đàm phán để lên sàn CEX lớn như KuCoin hoặc Gate.io. Người dùng có thể mua DEAI bằng ETH hoặc stablecoin thông qua cặp giao dịch DEAI/USDT hoặc DEAI/ETH.

---

Đội ngũ, đối tác & lộ trình phát triển (Roadmap)

Mặc dù Zero1 Labs giữ kín danh tính đầy đủ của đội ngũ, nhưng theo hồ sơ LinkedIn và GitHub công khai, nhiều thành viên từng làm việc tại Google AI, NVIDIA, và các startup Web3 như Arweave, Filecoin. Điều này cho thấy dự án có nền tảng kỹ thuật vững chắc cả về AI lẫn blockchain.

Về đối tác, Zero1 Labs đã nhận được đầu tư từ các quỹ uy tín như Polychain Capital, Framework Ventures, và Hashed – những cái tên từng backing các dự án hàng đầu như Chainlink, Optimism hay Sui. Ngoài ra, dự án cũng hợp tác kỹ thuật với Akash Network để tận dụng hạ tầng điện toán phi tập trung sẵn có.

Lộ trình phát triển (roadmap) được chia làm 3 giai đoạn:

• Giai đoạn 1 (2023–2024): Xây dựng testnet, phát hành DEAI, tích hợp marketplace cơ bản.
• Giai đoạn 2 (2025): Ra mắt mainnet, hỗ trợ multi-chain, mở rộng danh mục mô hình AI (LLM, vision, voice).
• Giai đoạn 3 (2026+): Trở thành nền tảng AI phi tập trung hàng đầu, hỗ trợ autonomous AI agents và on-chain reasoning.

Tính đến tháng 4/2025, Zero1 Labs đã hoàn thành hơn 80% mục tiêu giai đoạn 1, bao gồm việc triển khai thành công testnet và thu hút hơn 10.000 node tham gia thử nghiệm – một con số ấn tượng so với các dự án cùng phân khúc.

---

So sánh Zero1 Labs với các dự án AI blockchain khác

Trên thị trường hiện có hàng chục dự án kết hợp AI và blockchain, nhưng Zero1 Labs có những điểm khác biệt rõ rệt.

So với Bittensor, vốn tập trung vào huấn luyện mô hình mở qua cơ chế "subnets", Zero1 Labs lại ưu tiên suy luận (inference) phi tập trung – nhu cầu thực tế và cấp bách hơn của doanh nghiệp. Bittensor thiên về nghiên cứu học thuật, trong khi Zero1 Labs hướng đến ứng dụng thương mại.

Với Akash Network, dù cả hai đều cung cấp điện toán phi tập trung, nhưng Akash là nền tảng tổng quát (chạy bất kỳ workload nào), còn Zero1 Labs tối ưu riêng cho AI workloads – từ định dạng dữ liệu đến cơ chế thanh toán theo đơn vị "AI request".

Còn Ocean Protocol chủ yếu tập trung vào thị trường dữ liệu, thì Zero1 Labs bao quát toàn bộ vòng đời AI: dữ liệu → huấn luyện → suy luận → phân phối.

Ưu điểm cạnh tranh của Zero1 Labs nằm ở tính thực tiễn:

• Giao diện developer-friendly
• Hỗ trợ các framework AI phổ biến (PyTorch, TensorFlow)
• Cơ chế thanh toán linh hoạt theo usage
• Tích hợp sẵn với các công cụ DeFi để tạo thanh khoản

Điều này giúp Zero1 Labs dễ dàng thu hút cả nhà phát triển lẫn doanh nghiệp – hai nhóm người dùng then chốt để tạo ra giá trị thực.

---

Rủi ro & lưu ý khi quan tâm đến Zero1 Labs

Dù tiềm năng, Zero1 Labs vẫn đối mặt với nhiều rủi ro đặc thù của lĩnh vực AI blockchain – một thị trường còn non trẻ và biến động cao.

Thứ nhất, cạnh tranh khốc liệt. Các ông lớn như Microsoft, Amazon đang đổ hàng tỷ USD vào AI cloud. Nếu họ áp dụng mô hình "AI as a service" giá rẻ, các nền tảng phi tập trung khó cạnh tranh về hiệu suất và chi phí.

Thứ hai, rào cản kỹ thuật cao. Việc vận hành mạng lưới AI phi tập trung đòi hỏi giải pháp tối ưu hóa latency, bảo mật dữ liệu và chống gian lận – những bài toán chưa có lời giải hoàn hảo.

Thứ ba, rủi ro pháp lý. Nhiều quốc gia đang siết chặt quy định về AI, đặc biệt liên quan đến dữ liệu cá nhân và deepfake. Zero1 Labs cần tuân thủ GDPR, CCPA… nếu muốn mở rộng toàn cầu.

Để đánh giá độ tin cậy, bạn nên:

• Kiểm tra whitepaper trên website chính thức
• Xem mã nguồn trên GitHub (nếu công khai)
• Xác minh smart contract đã được audit bởi CertiK hay OpenZeppelin chưa
• Theo dõi hoạt động cộng đồng trên Discord và X (Twitter)

Lời khuyên: Đừng đầu tư sớm nếu chưa thấy sản phẩm thật. Hãy chờ mainnet ra mắt, có lượng người dùng thực tế và doanh thu từ phí giao dịch trước khi quyết định rót vốn lớn.

---

Kết luận & lời khuyên

Zero1 Labs là một trong những dự án hiếm hoi kết hợp AI và blockchain một cách có chiều sâu, không chỉ dừng ở mức "gắn mác Web3". Với tầm nhìn phi tập trung hóa AI, hạ tầng kỹ thuật bài bản và sự hậu thuẫn từ các quỹ hàng đầu, dự án xứng đáng nằm trong danh sách theo dõi của nhà đầu tư và developer quan tâm đến tương lai của trí tuệ nhân tạo mở.

Tuy nhiên, tiềm năng không đồng nghĩa với đảm bảo lợi nhuận. Bạn nên:

• Đọc kỹ whitepaper để hiểu cơ chế kinh tế
• Tham gia Discord để cập nhật tiến độ real-time
• Theo dõi Twitter chính thức (@zero1_labs) để không bỏ lỡ thông báo quan trọng
• Chỉ đầu tư số vốn bạn sẵn sàng mất

Nếu bạn tin vào tương lai của AI phi tập trung – nơi mọi người đều có quyền truy cập, đóng góp và hưởng lợi – thì Zero1 Labs có thể là cánh cửa đầu tiên bạn nên gõ. Nhưng hãy luôn nhớ: nghiên cứu kỹ lưỡng là chìa khóa sống sót trong thị trường crypto.