Michael Saylor là ai? Hành trình từ người hoài nghi Bitcoin đến “cá voi” lớn nhất thế giới

Từ một CEO công nghệ từng chê bai Bitcoin là “bong bóng”, Michael Saylor nay trở thành biểu tượng toàn cầu của phong trào đầu tư Bitcoin. Ông không chỉ rót hàng tỷ USD vào tài sản kỹ thuật số này mà còn biến MicroStrategy – công ty phần mềm doanh nghiệp – thành “quỹ Bitcoin” lớn nhất hành tinh. Chuyện gì đã khiến ông thay đổi hoàn toàn quan điểm? Và chiến lược “Bitcoin Treasury” của ông có thực sự bền vững?

Michael Saylor là ai? Tiểu sử & sự nghiệp trước khi “gặp” Bitcoin

Michael J. Saylor sinh năm 1965 tại Lincoln, Nebraska (Mỹ). Ông tốt nghiệp Học viện Không quân Hoa Kỳ với bằng kỹ sư hàng không vũ trụ. Sau đó, ông tiếp tục học thạc sĩ về khoa học và kỹ thuật tại MIT – nơi ông bắt đầu hình thành tư duy phân tích dữ liệu và hệ thống thông tin. Năm 1989, ở tuổi 24, Saylor đồng sáng lập MicroStrategy – một công ty chuyên cung cấp nền tảng phân tích dữ liệu doanh nghiệp cho các tập đoàn lớn như McDonald’s, Walmart hay Verizon.

Trước năm 2020, Saylor gần như không liên quan đến tiền mã hóa. Sự nghiệp của ông gắn liền với lĩnh vực phần mềm doanh nghiệp. MicroStrategy từng là một trong những cổ phiếu công nghệ nổi bật thời kỳ bong bóng dot-com cuối thập niên 1990. Tuy nhiên, sau đó công ty gặp nhiều khó khăn: doanh thu tăng trưởng chậm, cổ phiếu giậm chân, và Saylor bị chỉ trích vì chiến lược kinh doanh thiếu đột phá. Đến năm 2019, giá cổ phiếu MSTR chỉ dao động quanh mức 120–130 USD, không có nhiều dấu hiệu bứt phá.

Điều đáng chú ý là Saylor luôn quan tâm đến tài chính vĩ mô. Ông từng viết sách “The Mobile Wave” (2012), dự đoán xu hướng di động sẽ thay đổi thế giới. Nhưng phải đến năm 2020, khi đại dịch bùng phát và Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tung ra gói kích thích khổng lồ, ông mới bắt đầu suy nghĩ nghiêm túc về việc bảo vệ giá trị tài sản trước lạm phát. Đây chính là bước ngoặt dẫn ông đến với Bitcoin – dù trước đó, ông từng gọi Bitcoin là “ảo tưởng”.

Hành trình từ “anti-Bitcoin” đến “Bitcoin maximalist”

Năm 2013, trong một cuộc phỏng vấn với CNBC, Michael Saylor thẳng thừng gọi Bitcoin là “một loại thuốc phiện kỹ thuật số” và “không có giá trị nội tại”. Quan điểm này phản ánh thái độ phổ biến trong giới tài chính truyền thống lúc bấy giờ. Tuy nhiên, mọi thứ thay đổi vào giữa năm 2020. Khi Fed in thêm hơn 3.000 tỷ USD để cứu nền kinh tế khỏi suy thoái, Saylor lo ngại đồng USD sẽ mất giá nhanh chóng. Ông bắt đầu tìm kiếm một tài sản “phi chủ quyền” có thể chống lại lạm phát.

Sau nhiều tháng nghiên cứu, ông kết luận: Bitcoin là “vàng kỹ thuật số” – tài sản khan hiếm (chỉ có 21 triệu BTC), phi tập trung, và không thể bị chính phủ kiểm soát. Tháng 8/2020, MicroStrategy gây chấn động thị trường khi mua 21.454 BTC với giá trung bình 11.111 USD/BTC, tổng trị giá 250 triệu USD. Đây là lần đầu tiên một công ty niêm yết trên Nasdaq công khai đưa Bitcoin vào bảng cân đối kế toán như một tài sản dự trữ.

Kể từ đó, Saylor trở thành “Bitcoin maximalist” – người tin rằng chỉ có Bitcoin mới xứng đáng được gọi là tiền mã hóa thật sự. Tính đến tháng 6/2024, MicroStrategy nắm giữ hơn 214.000 BTC, trị giá hơn 13 tỷ USD theo giá thị trường (theo dữ liệu từ CoinGecko). Toàn bộ số Bitcoin này được mua với chi phí trung bình khoảng 30.700 USD/BTC. Điều này cho thấy Saylor không chỉ tin vào Bitcoin – ông còn sẵn sàng “gom” ngay cả khi giá giảm sâu.

Chiến lược “Bitcoin Treasury” của MicroStrategy – Liệu có liều lĩnh?

Chiến lược của Saylor rất rõ ràng: thay vì giữ tiền mặt (cash) trong ngân hàng – nơi tiền bị “ăn mòn” bởi lạm phát – MicroStrategy chuyển đổi dòng tiền dư thừa thành Bitcoin. Ông gọi đây là “chiến lược kho bạc thông minh” (intelligent treasury strategy). Thay vì kiếm lời từ lãi suất ngân hàng (gần như bằng 0%), công ty chọn nắm giữ một tài sản có tiềm năng tăng trưởng dài hạn.

Kết quả ban đầu gây tranh cãi. Cổ phiếu MSTR biến động mạnh theo giá Bitcoin. Khi Bitcoin lên 69.000 USD vào tháng 11/2021, vốn hóa MicroStrategy vượt xa giá trị nội tại của mảng kinh doanh phần mềm. Nhiều nhà phân tích cho rằng MSTR đã trở thành “ETF Bitcoin không chính thức”. Tuy nhiên, khi Bitcoin lao dốc xuống dưới 16.000 USD vào năm 2022, MicroStrategy ghi nhận khoản lỗ kế toán hàng tỷ USD – dù chưa bán bất kỳ đồng nào.

Dù vậy, chiến lược này đã tạo hiệu ứng lan tỏa. Sau MicroStrategy, hàng loạt công ty như Tesla, Block (Square), Marathon Digital… cũng bắt đầu mua Bitcoin. Theo Bitwise, tính đến đầu năm 2024, hơn 30 công ty công cộng trên toàn cầu đã đưa Bitcoin vào bảng cân đối kế toán, với tổng giá trị hơn 20 tỷ USD. Rõ ràng, Saylor không chỉ đầu tư – ông đang định hình lại cách doanh nghiệp nhìn nhận tài sản dự trữ.

Michael Saylor và vai trò “sứ giả Bitcoin” toàn cầu

Nếu Satoshi Nakamoto là cha đẻ kỹ thuật của Bitcoin, thì Michael Saylor được xem là “đại sứ chiến lược” của nó. Ông xuất hiện liên tục trên CNBC, Bloomberg, Twitter và các hội nghị như Bitcoin Conference, Consensus. Mỗi lần phát biểu, ông đều nhấn mạnh luận điểm: “Bitcoin là năng lượng được mã hóa” – một cách diễn đạt triết lý rằng giá trị của Bitcoin đến từ điện năng và công sức khai thác, chứ không từ niềm tin suông.

Saylor cũng thành lập Bitcoin Mining Council (Hội đồng Khai thác Bitcoin) để thúc đẩy minh bạch và sử dụng năng lượng tái tạo trong ngành đào coin. Ông thường xuyên phản bác các cáo buộc rằng Bitcoin “gây hại môi trường”, bằng dữ liệu thực tế: hơn 50% năng lượng khai thác Bitcoin đến từ nguồn tái tạo (theo Cambridge Bitcoin Electricity Consumption Index).

Ảnh hưởng của ông không chỉ dừng ở phương Tây. Tại châu Á, nhiều doanh nhân và quỹ đầu tư coi Saylor là “kim chỉ nam” trong chiến lược nắm giữ Bitcoin dài hạn. Elon Musk từng nói đùa: “Tôi và Saylor nói chuyện mỗi ngày – nhưng ông ấy thuyết phục tôi giữ Bitcoin, chứ không bán”. Dù có phần cường điệu, điều này cho thấy mức độ ảnh hưởng của Saylor trong giới thượng lưu crypto.

Những tranh cãi & rủi ro xung quanh chiến lược của ông

Không phải ai cũng đồng tình với Saylor. Huyền thoại đầu tư Warren Buffett gọi Bitcoin là “chuột cống độc hại”, còn CEO JPMorgan – Jamie Dimon – thẳng thừng nói: “Tôi không hiểu tại sao bất kỳ ai lại mua nó”. Họ cho rằng Bitcoin không tạo ra dòng tiền, không có giá trị nội tại, và dễ bị thao túng.

Về phía MicroStrategy, rủi ro lớn nhất là tập trung quá mức vào một tài sản. Nếu Bitcoin sụp đổ vì lý do pháp lý (ví dụ: cấm cửa tại Mỹ), toàn bộ chiến lược sẽ đổ vỡ. Ngoài ra, công ty đã vay nợ hàng tỷ USD (qua trái phiếu chuyển đổi) để mua thêm Bitcoin – điều này làm gia tăng đòn bẩy tài chính. Năm 2022, Moody’s hạ xếp hạng tín nhiệm của MicroStrategy do “rủi ro thanh khoản cao”.

Một điểm đáng lo khác: mảng kinh doanh cốt lõi của MicroStrategy – phần mềm BI – đang mất dần thị phần trước các đối thủ như Tableau (Salesforce) hay Power BI (Microsoft). Do đó, nhiều nhà đầu tư lo ngại rằng công ty đang “đánh cược sinh tử” vào Bitcoin thay vì cải thiện hoạt động kinh doanh thực.

Bài học rút ra cho nhà đầu tư Việt Nam

Nhà đầu tư cá nhân Việt Nam cần hiểu rõ: không nên bắt chước mù quáng chiến lược của Saylor. MicroStrategy là công ty Mỹ, có khả năng tiếp cận vốn rẻ, hệ thống pháp lý minh bạch, và dòng tiền ổn định. Trong khi đó, nhà đầu tư Việt thường dùng đòn bẩy cao, thiếu kiến thức nền tảng, và dễ bị FOMO (sợ bỏ lỡ).

Tuy nhiên, có thể học hỏi tư duy dài hạn từ Saylor. Ông không mua Bitcoin để lướt sóng. Ông mua vì tin rằng đây là công cụ dự trữ giá trị tốt hơn vàng hay USD trong kỷ nguyên lạm phát. Với nhà đầu tư Việt, điều quan trọng là:

• Hiểu bản chất Bitcoin trước khi bỏ tiền.
• Chỉ đầu tư số tiền có thể chịu mất.
• Không dùng đòn bẩy nếu chưa có kinh nghiệm.

Ngoài ra, Saylor dạy chúng ta một bài học về kỷ luật: ông chưa bao giờ bán dù giá giảm 80%. Trong khi đa số nhà đầu tư Việt bán đáy, mua đỉnh – thì kỷ luật mới là yếu tố quyết định thành bại.

Kết luận

Michael Saylor không chỉ là một CEO – ông là hiện thân của một triết lý tài chính mới: trong thế giới tiền tệ fiat dễ bị lạm phát, con người cần một tài sản khan hiếm, phi tập trung và bền vững. Từ kẻ hoài nghi, ông trở thành “cá voi Bitcoin” lớn nhất thế giới – và thay đổi cách doanh nghiệp toàn cầu nhìn nhận tiền mã hóa.

Liệu ông có tiếp tục gom Bitcoin dù giá giảm? Dựa trên lịch sử, câu trả lời gần như chắc chắn là có. Bởi với Saylor, Bitcoin không phải là một khoản đầu tư – mà là một tuyên ngôn về tự do tài chính. Và trong kỷ nguyên bất ổn kinh tế hiện nay, tuyên ngôn ấy ngày càng có nhiều người tin theo.