OverpassIP là gì? Toàn cảnh dự án NFT chia sẻ quyền sở hữu trí tuệ trong Web3

Thị trường NFT đã bước sang giai đoạn mới. Không còn chỉ là hình ảnh đại diện (PFP) hay tác phẩm nghệ thuật số, nhiều dự án hiện nay tập trung vào tài sản trí tuệ (Intellectual Property – IP) như cốt lõi giá trị. Trong bối cảnh đó, OverpassIP nổi lên như một mô hình thử nghiệm táo bạo: biến NFT thành công cụ cấp phép IP mở cho cộng đồng. Nhưng thực chất OverpassIP là gì? Dự án này có gì khác biệt so với hàng trăm cái tên NFT khác? Bài viết này sẽ phân tích sâu từ định nghĩa, đặc điểm kỹ thuật, lộ trình phát triển đến tiềm năng thực tế và rủi ro cần lưu ý.

OverpassIP là gì?

OverpassIP là một dự án NFT phi tập trung, lấy quyền sở hữu trí tuệ (IP) làm trung tâm thay vì chỉ bán hình ảnh kỹ thuật số. Khác với các bộ sưu tập NFT truyền thống – nơi người mua thường chỉ sở hữu “bức tranh” – OverpassIP trao cho chủ sở hữu NFT quyền sử dụng thương mại toàn diện đối với nhân vật, câu chuyện và vũ trụ do dự án xây dựng. Điều này có nghĩa bạn có thể in áo, làm phim hoạt hình, phát triển game hoặc thậm chí bán lại sản phẩm phái sinh mà không cần xin phép.

Dự án được khởi xướng bởi nhóm phát triển ẩn danh nhưng có kinh nghiệm trong lĩnh vực sáng tạo nội dung và blockchain. Họ không gọi OverpassIP là “bộ sưu tập”, mà nhấn mạnh đây là nền tảng chia sẻ IP mở. Mỗi NFT OverpassIP đại diện cho một “giấy phép sáng tạo” – giống như một giấy chứng nhận quyền tác giả được mã hóa trên blockchain. Tính đến quý II/2024, dự án đã phát hành hơn 10.000 NFT, tất cả đều tuân theo giấy phép Creative Commons Zero (CC0), tức là không giữ bản quyền – ai cũng có thể sử dụng, sửa đổi và thương mại hóa mà không giới hạn.

Điểm then chốt khiến OverpassIP khác biệt là triết lý “IP thuộc về cộng đồng”. Thay vì tập trung quyền kiểm soát vào một công ty (như Yuga Labs với BAYC), OverpassIP thiết kế hệ thống để người dùng cùng đóng góp vào việc phát triển cốt truyện, thiết kế nhân vật và mở rộng vũ trụ. Đây không chỉ là một dự án đầu cơ NFT, mà là một thí nghiệm xã hội về cách xây dựng tài sản trí tuệ trong kỷ nguyên Web3.

Đặc điểm nổi bật của dự án OverpassIP

OverpassIP nổi bật nhờ ba trụ cột: giấy phép mở, cộng đồng đồng sáng tạo và khả năng mở rộng đa phương tiện. Trước hết, toàn bộ IP của dự án được phát hành dưới dạng CC0 – điều này loại bỏ rào cản pháp lý cho bất kỳ ai muốn khai thác nội dung. Ví dụ, một nhà phát triển game indie ở Việt Nam có thể lấy nhân vật OverpassIP để làm trò chơi mobile mà không cần trả phí bản quyền hay lo vi phạm luật.

Thứ hai, OverpassIP khuyến khích sáng tạo tập thể. Dự án tổ chức các cuộc thi thiết kế, viết truyện ngắn và xây dựng thế giới (world-building) định kỳ. Những ý tưởng được cộng đồng bình chọn cao nhất sẽ được tích hợp vào “vũ trụ chính thức” của OverpassIP. Điều này tạo ra cảm giác sở hữu thực sự – bạn không chỉ mua NFT, mà còn góp phần định hình tương lai của IP đó. Tính đến nay, đã có hơn 50 dự án phái sinh được cộng đồng khởi xướng, từ truyện tranh webtoon đến NFT spin-off.

Thứ ba, OverpassIP được thiết kế để hoạt động xuyên nền tảng. Nhân vật và cốt truyện có thể dễ dàng chuyển thể sang game, phim hoạt hình, đồ chơi hay thời trang. Dự án đã hợp tác với một số studio nhỏ tại Đông Nam Á để thử nghiệm chuyển thể sang truyện tranh kỹ thuật số. Ngoài ra, OverpassIP còn hỗ trợ metadata linh hoạt, cho phép cập nhật thông tin nhân vật (ví dụ: backstory, mối quan hệ, kỹ năng) theo thời gian thực – điều hiếm thấy ở các dự án NFT cũ.

Một điểm đáng chú ý: OverpassIP không thu phí bản quyền từ các sản phẩm phái sinh. Đây là chiến lược dài hạn nhằm thu hút càng nhiều nhà sáng tạo càng tốt, từ đó gia tăng giá trị tổng thể của IP – và gián tiếp nâng cao giá trị NFT gốc.

Lộ trình phát triển & tình hình hiện tại của OverpassIP

OverpassIP ra mắt chính thức vào tháng 9/2023 với đợt mint đầu tiên gồm 8.888 NFT. Giá mint ban đầu là 0.08 ETH, và toàn bộ lượng NFT đã bán hết trong vòng 12 giờ. Đến đầu năm 2024, dự án công bố lộ trình (roadmap) gồm 4 giai đoạn chính: Xây dựng cộng đồng → Phát triển vũ trụ IP → Hợp tác đa phương tiện → Tự quản phi tập trung (DAO).

Tính đến giữa năm 2024, OverpassIP đã hoàn thành 70% giai đoạn 2. Cụ thể, họ đã:

• Xuất bản bản đồ thế giới chính thức của vũ trụ Overpass.
• Ra mắt kênh Discord với hơn 25.000 thành viên.
• Tổ chức 3 cuộc thi sáng tạo cộng đồng, thu hút hơn 1.200 bài dự thi.
• Hợp tác với nền tảng truyện tranh Web3 để ra mắt series đầu tiên mang tên “Overpass Chronicles”.

Về mặt thị trường, khối lượng giao dịch OverpassIP trên OpenSea đạt trung bình 50–80 ETH/tháng trong quý I/2024 – con số khiêm tốn so với BAYC nhưng ổn định trong bối cảnh thị trường NFT suy yếu. Giá sàn hiện dao động quanh mức 0.15–0.25 ETH, tăng gần gấp đôi so với giá mint.

Hiện chưa có sản phẩm thương mại lớn (như phim Hollywood hay game AAA) sử dụng IP OverpassIP, nhưng nhiều dự án indie đang trong giai đoạn thử nghiệm. Một studio game tại Singapore đã công bố kế hoạch phát hành game idle RPG dựa trên nhân vật OverpassIP vào cuối năm 2024. Đây được xem là bước đi quan trọng để kiểm chứng tính ứng dụng thực tế của mô hình IP mở.

So sánh OverpassIP với các dự án IP-NFT khác

So với những “ông lớn” như Bored Ape Yacht Club (BAYC) hay Azuki, OverpassIP có lợi thế rõ rệt về mức độ mở của giấy phép IP. BAYC cấp quyền thương mại cho chủ sở hữu, nhưng vẫn giữ bản quyền và có thể thu hồi nếu vi phạm điều khoản. Azuki cũng vậy – dù có “Anime IP”, nhưng quyền sử dụng bị giới hạn trong phạm vi nhất định. Trong khi đó, OverpassIP áp dụng CC0 hoàn toàn, tức là “bỏ rơi” bản quyền – ai cũng có thể dùng, kể cả đối thủ cạnh tranh.

Tuy nhiên, điểm yếu của OverpassIP là thiếu thương hiệu và cộng đồng lớn. BAYC có sự hậu thuẫn của celeb như Eminem, Stephen Curry; Azuki có đội ngũ marketing chuyên nghiệp và quan hệ với ngành thời trang. OverpassIP lại đi theo hướng “grassroots” – phát triển từ dưới lên, dựa hoàn toàn vào cộng đồng. Điều này giúp dự án chân thực hơn, nhưng cũng chậm hơn trong việc thu hút vốn và sự chú ý.

Về tiềm năng thương mại, OverpassIP có thể vượt mặt các dự án đóng nếu hệ sinh thái phái sinh phát triển mạnh. Lý do: mô hình CC0 khuyến khích sáng tạo tự do, dẫn đến đa dạng sản phẩm – từ meme, sticker cho đến game, phim. Ngược lại, BAYC dù giá trị cao nhưng chủ yếu phục vụ giới thượng lưu crypto, ít xuất hiện trong văn hóa đại chúng.

Tóm lại, OverpassIP không cạnh tranh trực tiếp với BAYC hay CryptoPunks. Nó nhắm đến phân khúc nhà sáng tạo, indie developer và cộng đồng Web3 yêu thích tự do sáng tạo – một thị trường ngách nhưng đầy tiềm năng trong dài hạn.

Cách tham gia & lưu ý cho người quan tâm

Để mua NFT OverpassIP, bạn có thể truy cập OpenSea hoặc Blur – hai sàn giao dịch chính hiện niêm yết bộ sưu tập này. Tìm kiếm với từ khóa “OverpassIP” và kiểm tra địa chỉ hợp đồng thông minh để tránh hàng giả. Địa chỉ hợp đồng chính thức (trên Ethereum mainnet) bắt đầu bằng 0x... – nên tra cứu trên trang web chính thức của dự án hoặc Twitter verified.

Khi mua, hãy nhớ: mọi NFT OverpassIP đều đi kèm quyền IP CC0. Bạn không cần đăng ký thêm hay kích hoạt gì – quyền này tự động có hiệu lực khi bạn nắm giữ NFT trong ví. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn, nên lưu trữ NFT trong ví cá nhân (như MetaMask) thay vì để trên sàn giao dịch.

Cảnh báo rủi ro:

• Thị trường NFT biến động mạnh: Giá có thể giảm 30–50% chỉ trong vài ngày.
• NFT giả mạo: Nhiều kẻ lừa đảo tạo bản sao OverpassIP với tên gần giống. Luôn kiểm tra địa chỉ hợp đồng.
• Thiếu thanh khoản: Khối lượng giao dịch thấp có thể khiến bạn khó bán lại khi cần tiền.
• Chưa có ứng dụng đại chúng: Nếu cộng đồng không phát triển, IP có thể “chết yểu”.

Liệu có nên đầu tư vào OverpassIP? Câu trả lời phụ thuộc vào mục tiêu của bạn. Nếu bạn là nhà sáng tạo, đây là cơ hội sở hữu IP miễn phí để làm sản phẩm. Nếu bạn là nhà đầu tư ngắn hạn, rủi ro cao do thiếu dòng tiền lớn. Nhưng nếu bạn tin vào tương lai của IP mở trong Web3, OverpassIP xứng đáng được theo dõi.

Kết luận

OverpassIP đại diện cho một xu hướng mới trong hệ sinh thái NFT: từ sưu tầm sang sáng tạo. Dự án không bán “hình ảnh đẹp”, mà bán “giấy phép sáng tạo”. Với mô hình CC0, cộng đồng đồng sáng tạo và tầm nhìn đa phương tiện, OverpassIP có tiềm năng trở thành nền tảng IP mở cho thế hệ nhà sáng tạo Web3 – đặc biệt ở các thị trường mới nổi như Việt Nam, Indonesia hay Philippines.

Tuy nhiên, thành công không đảm bảo. OverpassIP cần chứng minh rằng IP phi tập trung có thể tạo ra giá trị bền vững, chứ không chỉ là trào lưu nhất thời. Đối với người quan tâm, hãy tiếp cận với tư duy người dùng trước, nhà đầu tư sau. Hiểu rõ quyền lợi, tham gia cộng đồng, và thử nghiệm sáng tạo – đó mới là cách khai thác tối đa giá trị của OverpassIP.

Cuối cùng, dù bạn là nghệ sĩ, game thủ hay nhà đầu tư crypto, đừng quên: trong Web3, giá trị thực nằm ở ứng dụng – không phải ở hype. OverpassIP có thể là bước đệm cho một hệ sinh thái IP dân chủ hơn. Nhưng mọi thứ vẫn còn ở giai đoạn đầu. Hãy tìm hiểu kỹ, thử nghiệm nhỏ, và luôn đặt câu hỏi: “Tôi sẽ làm gì với IP này?” – trước khi click nút “Buy Now”.