Định Giá HYPE (Hyperliquid) Bằng P/E: Có Khả Thi Không?

I. Mở đầu: HYPE là gì và tại sao cần định giá?

HYPE là token gốc của Hyperliquid – một hệ sinh thái giao dịch phái sinh phi tập trung (perpetual DEX) được xây dựng trên nền tảng Layer 1 riêng, tối ưu cho tốc độ và chi phí thấp. Ra mắt vào năm 2023, Hyperliquid nhanh chóng lọt top các DEX có khối lượng giao dịch lớn nhất trong lĩnh vực DeFi, với TVL (Total Value Locked) từng vượt mốc 500 triệu USD vào đầu năm 2024. Token HYPE đóng vai trò then chốt trong quản trị, staking và tiềm năng hưởng lợi từ doanh thu giao thức.

Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là: làm thế nào để định giá HYPE một cách hợp lý? Trong thị trường tiền mã hóa, nhiều nhà đầu tư vẫn áp dụng các chỉ số tài chính truyền thống như P/E (Price-to-Earnings) – vốn quen thuộc với cổ phiếu – để đánh giá token. Nhưng liệu điều này có hợp lý? Cổ phiếu đại diện cho quyền sở hữu doanh nghiệp và hưởng lợi nhuận ròng. Trong khi đó, đa số token không tạo ra “lợi nhuận” theo nghĩa kế toán. HYPE có phải ngoại lệ? Bài viết này sẽ phân tích kỹ lưỡng khả năng áp dụng P/E cho HYPE, dựa trên cơ chế kinh tế thực tế của Hyperliquid và dữ liệu thị trường cập nhật đến quý II/2024.

II. P/E là gì? Và tại sao nó lại “kỳ lạ” khi áp dụng cho token?

P/E (Price-to-Earnings ratio) là chỉ số đo lường mối quan hệ giữa giá thị trường của một tài sản và lợi nhuận mà tài sản đó tạo ra. Trong chứng khoán, P/E = Giá cổ phiếu / EPS (Earnings Per Share). EPS là lợi nhuận ròng chia cho số lượng cổ phiếu đang lưu hành. Chỉ số này giúp nhà đầu tư so sánh mức định giá giữa các công ty cùng ngành. Ví dụ, Apple có P/E khoảng 28 vào năm 2024 – nghĩa là nhà đầu tư sẵn sàng trả 28 USD cho mỗi 1 USD lợi nhuận.

Vấn đề nằm ở chỗ: hầu hết token không có “lợi nhuận ròng”. Token thường không đại diện cho quyền sở hữu doanh nghiệp. Thay vào đó, chúng có thể dùng để bỏ phiếu, truy cập dịch vụ, hoặc nhận phần thưởng. Do đó, EPS không tồn tại → P/E trở nên vô nghĩa. Tuy nhiên, một nhóm nhỏ giao thức DeFi hiện nay đã thiết kế cơ chế chia sẻ doanh thu (revenue sharing) cho người nắm giữ token – ví dụ như GMX, veCRV, hoặc gần đây là HYPE. Khi token holder thực sự nhận được dòng tiền từ hoạt động giao dịch, khái niệm “earnings” bắt đầu có ý nghĩa.

Vậy HYPE có thuộc nhóm này không? Câu trả lời phụ thuộc vào cấu trúc tokenomics và cam kết phân phối doanh thu của Hyperliquid. Nếu có, P/E có thể được điều chỉnh để phản ánh giá trị thực. Nếu không, việc ép dùng P/E sẽ dẫn đến suy luận sai lầm.

III. Cơ chế tạo ra “lợi nhuận” cho HYPE token trong hệ sinh thái Hyperliquid

Hyperliquid đã triển khai cơ chế chia sẻ doanh thu cho người nắm giữ HYPE thông qua staking. Cụ thể, 50% tổng phí giao dịch trên sàn (bao gồm phí mở/vị trí, funding rate, liquidation fees…) được chuyển vào quỹ giao thức. Trong đó, một phần đáng kể được phân phối cho người staking HYPE dưới dạng USDC – stablecoin có giá trị ổn định, tương đương tiền mặt.

Theo dữ liệu từ DefiLlama và Token Terminal (cập nhật tháng 6/2024), Hyperliquid ghi nhận doanh thu hàng năm (annualized revenue) khoảng 120–150 triệu USD. Trong đó, khoảng 60–75 triệu USD/năm được phân phối cho staker HYPE. Với tổng cung lưu hành (~90 triệu HYPE) và tỷ lệ staking ~70%, số lượng HYPE tham gia nhận doanh thu vào khoảng 63 triệu token. Như vậy, “lợi nhuận” trên mỗi HYPE mỗi năm (EPS tương đương) dao động từ 0.95 đến 1.19 USDC.

Đây là điểm then chốt: HYPE không chỉ là token quản trị – nó là công cụ tạo ra dòng tiền thực. Điều này khiến HYPE trở thành một trong số ít token đủ điều kiện để áp dụng P/E một cách có ý nghĩa. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng chỉ những holder staking HYPE mới nhận được phần chia này. Người nắm giữ HYPE mà không staking sẽ không có “earnings”, do đó P/E chỉ phản ánh giá trị cho nhóm chủ động tham gia hệ sinh thái.

IV. Cách tính P/E cho HYPE token (nếu khả thi)

Để tính P/E cho HYPE, ta thực hiện hai bước:

1. Xác định “P”: Giá thị trường hiện tại của HYPE. Tính đến tháng 6/2024, HYPE giao dịch quanh mức 25–28 USD trên các sàn như Hyperliquid, Bybit, và KuCoin.
2. Xác định “E”: Lợi nhuận trên mỗi token mỗi năm. Như đã tính ở phần trước, E ≈ 1.07 USDC/token/năm (trung bình).

→ P/E = 26.5 / 1.07 ≈ 24.8

Con số này có ý nghĩa gì? So sánh với các token DeFi có cơ chế chia sẻ doanh thu:

• GMX: P/E ~15–20 (theo Token Terminal, tháng 6/2024)
• ARB (Arbitrum): Không có chia sẻ doanh thu → P/E không áp dụng
• OP (Optimism): Tương tự, không có earnings thực → P/E vô nghĩa

Như vậy, P/E của HYPE (~25) cao hơn GMX nhưng vẫn nằm trong vùng hợp lý nếu xét đến tốc độ tăng trưởng doanh thu của Hyperliquid – tăng hơn 300% trong 6 tháng đầu 2024. Tuy nhiên, mức P/E này cũng cho thấy thị trường đang kỳ vọng tăng trưởng mạnh trong tương lai. Nếu doanh thu không duy trì, HYPE có nguy cơ bị định giá quá cao.

V. Hạn chế và cảnh báo khi dùng P/E để định giá HYPE

Mặc dù P/E cung cấp góc nhìn định lượng hữu ích, nó không phải là kim chỉ nam tuyệt đối. Có ít nhất bốn hạn chế nghiêm trọng:

• P/E bỏ qua tăng trưởng: Một token có P/E cao có thể hợp lý nếu doanh thu tăng 100%/năm. Nhưng nếu tăng trưởng chậm lại, P/E sẽ trở thành gánh nặng. Hyperliquid đang trong giai đoạn tăng trưởng nóng – điều này có bền vững?
• Doanh thu biến động mạnh: Phí giao dịch phụ thuộc vào khối lượng và biến động thị trường. Trong thị trường gấu, doanh thu có thể giảm 50–70% → EPS sụt giảm → P/E thực tế tăng vọt.
• Không phải ai cũng nhận được “lợi nhuận”: Chỉ staker mới được chia. Nếu bạn mua HYPE để hold ngắn hạn, P/E không phản ánh lợi ích bạn nhận được.
• Rủi ro token unlock: Đội ngũ và nhà đầu tư vẫn còn lượng lớn HYPE chưa mở khóa. Theo TokenUnlocks, hơn 200 triệu HYPE sẽ được phát hành trong 12–18 tháng tới. Áp lực bán có thể làm giá giảm sâu, bất chấp P/E hấp dẫn.

Do đó, dựa duy nhất vào P/E để quyết định mua HYPE là mạo hiểm. Nhà đầu tư cần xem xét thêm các yếu tố như: thị phần DEX, cạnh tranh từ dYdX, Aevo, chất lượng đội ngũ, và roadmap sản phẩm.

VI. Kết luận: P/E – công cụ hữu ích nhưng không đủ

P/E có thể áp dụng cho HYPE – nhưng chỉ trong điều kiện cụ thể: khi token thực sự tạo ra dòng tiền cho người nắm giữ thông qua staking. Với P/E ~25, HYPE không rẻ, nhưng cũng chưa đến mức “bong bóng” nếu so với tiềm năng tăng trưởng doanh thu. Tuy nhiên, P/E chỉ là một mảnh ghép.

Để đánh giá toàn diện HYPE, nhà đầu tư nên kết hợp:

• Phân tích định lượng: P/E, P/S (Price-to-Sales), FDV/Revenue
• Phân tích định tính: Lợi thế công nghệ (Hyperliquid L1 riêng), UX/UX, chiến lược mở rộng
• Dữ liệu on-chain: Khối lượng giao dịch, số lượng địa chỉ staking, tỷ lệ staking

Các nền tảng đáng tin cậy để theo dõi:

• Token Terminal: Doanh thu, P/E, so sánh đa token
• DefiLlama: TVL, khối lượng, phí giao thức
• Dune Analytics: Dashboard tùy chỉnh về staking, unlock schedule

Cuối cùng, hãy nhớ: trong DeFi, mô hình kinh tế có thể thay đổi bất cứ lúc nào. Một giao thức hôm nay chia sẻ 50% doanh thu, ngày mai có thể điều chỉnh xuống 20%. Luôn cập nhật whitepaper và governance proposal mới nhất.

VII. FAQ (Câu hỏi thường gặp)

HYPE có chia sẻ lợi nhuận không?

Có. Hyperliquid chia sẻ khoảng 50% doanh thu giao dịch cho người staking HYPE dưới dạng USDC.

P/E của HYPE hiện tại là bao nhiêu?

Khoảng 24–26 (tính đến tháng 6/2024), dựa trên giá ~26.5 USD và EPS ~1.07 USDC.

Có nên đầu tư vào HYPE dựa trên P/E?

Không nên chỉ dựa vào P/E. Cần kết hợp với phân tích tăng trưởng, cạnh tranh, và rủi ro tokenomics.

Token nào khác có thể dùng P/E để định giá?

Các token có cơ chế chia sẻ doanh thu rõ ràng như GMX, FXS (Frax Share), và CVX (Convex) có thể áp dụng P/E điều chỉnh.