Hướng dẫn sử dụng Solend cho người mới: Cách vay, gửi tiền và kiếm lãi trên Solana

Solend là một trong những nền tảng DeFi (tài chính phi tập trung) hàng đầu trên hệ sinh thái Solana. Với tốc độ giao dịch nhanh và phí gas cực thấp, Solend thu hút hàng trăm nghìn người dùng toàn cầu – trong đó có cộng đồng crypto Việt Nam ngày càng đông đảo. Nếu bạn đang sở hữu token như SOL, USDC hoặc USDT và muốn kiếm lợi nhuận thụ động từ chúng, Solend là lựa chọn đáng cân nhắc. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn từng bước cụ thể để bắt đầu sử dụng Solend – ngay cả khi bạn chưa từng chạm vào DeFi trước đây. Chúng tôi cũng sẽ giải đáp các câu hỏi then chốt về rủi ro, an toàn, APY và so sánh với các nền tảng khác.

Solend là gì? Tổng quan cơ bản cho người mới

Solend là giao thức cho vay và vay mượn (lending & borrowing) phi tập trung hoạt động trên blockchain Solana. Nền tảng này cho phép người dùng gửi tài sản (supply) để nhận lãi suất, hoặc vay tài sản bằng cách thế chấp (collateral) token mình đang nắm giữ. Solend ra mắt vào tháng 9/2021, do đội ngũ ẩn danh nhưng được hỗ trợ bởi các quỹ lớn như Dragonfly Capital, Polychain Capital và Coinbase Ventures. Đến quý I/2024, tổng giá trị bị khóa (TVL) trên Solend đạt hơn 350 triệu USD, theo dữ liệu từ DeFi Llama – xếp top 3 nền tảng lending trên Solana.

Khác với Aave hay Compound trên Ethereum, Solend tận dụng ưu thế của Solana: phí gas chỉ vài cent, thời gian xác nhận giao dịch dưới 1 giây. Điều này giúp người dùng thực hiện nhiều thao tác phức tạp (như tái đầu tư lãi suất) mà không lo tốn kém. Về cơ chế, Solend chia thị trường thành ba loại: Main Market (cho tài sản phổ biến như SOL, USDC), Isolated Pools (dành cho token rủi ro cao, giới hạn vay riêng), và High-LTV Pools (cho phép vay với tỷ lệ thế chấp thấp hơn). Token gốc của nền tảng là SLND, dùng để quản trị (governance) và nhận phần thưởng khi stake. Tuy nhiên, bạn không cần sở hữu SLND để sử dụng tính năng vay/gửi tiền.

Về độ an toàn, Solend đã trải qua nhiều cuộc kiểm toán từ các công ty uy tín như OtterSec và Kudelski Security. Tuy nhiên, vào tháng 11/2022, nền tảng từng gặp sự cố "flash loan attack" khiến thiệt hại khoảng 1.2 triệu USD – nhưng đã được hoàn trả đầy đủ nhờ bảo hiểm và quỹ dự phòng. Do đó, Solend được đánh giá là tương đối an toàn, nhưng vẫn mang rủi ro đặc hữu của DeFi: lỗi hợp đồng thông minh, biến động giá dẫn đến thanh lý.

Chuẩn bị trước khi sử dụng Solend

Trước khi truy cập Solend, bạn cần chuẩn bị ba yếu tố cơ bản: thiết bị, ví tương thích, và token. Về thiết bị, bạn có thể dùng máy tính hoặc điện thoại – nhưng nên ưu tiên máy tính để dễ thao tác và tránh nhầm lẫn. Trình duyệt phải hỗ trợ ví Solana, phổ biến nhất là Chrome, Brave hoặc Firefox. Không cần cài thêm tiện ích gì ngoài ví.

Ví hỗ trợ chính thức gồm Phantom, Solflare, Backpack và Coin98. Trong đó, Phantom là lựa chọn phổ biến nhất tại Việt Nam nhờ giao diện thân thiện và tích hợp tốt với hầu hết dApp trên Solana. Nếu chưa có ví, bạn có thể tạo miễn phí trong 2 phút – chỉ cần lưu seed phrase (12 từ khôi phục) ở nơi an toàn. Lưu ý: không bao giờ tiết lộ seed phrase cho ai, kể cả nhân viên hỗ trợ.

Về token, bạn cần ít nhất 0.1–0.5 SOL để trả phí gas cho các giao dịch (gửi, vay, rút...). Ngoài ra, để kiếm lãi, bạn nên có token như USDC, USDT, SOL hoặc mSOL – những tài sản có sẵn trên Solend với APY cạnh tranh. Ví dụ, tính đến tháng 6/2024, USDC trên Main Market có APY dao động 5–8%, trong khi SOL dao động 4–7%, tùy thời điểm. Bạn có thể mua các token này trên sàn tập trung (Binance, OKX...) rồi chuyển vào ví Phantom qua mạng Solana (chú ý chọn đúng mạng để tránh mất tài sản).

Hướng dẫn từng bước sử dụng Solend (Step-by-step)

Dưới đây là quy trình chi tiết để gửi tiền và vay trên Solend:

1. Truy cập trang chủ: Mở trình duyệt và vào https://solend.fi. Đảm bảo URL chính xác để tránh trang giả mạo.
2. Kết nối ví: Nhấp “Connect Wallet” ở góc trên phải → chọn Phantom (hoặc ví bạn dùng) → xác nhận kết nối trong cửa sổ bật lên.
3. Chọn thị trường: Solend hiển thị ba tab: Main, Isolated, High-LTV. Người mới nên bắt đầu với Main Market vì thanh khoản cao và rủi ro thấp.
4. Gửi tài sản (Supply): Cuộn xuống danh sách token → chọn USDC (hoặc SOL...) → nhập số lượng → nhấn “Supply” → xác nhận trong ví Phantom. Sau vài giây, tài sản sẽ xuất hiện trong mục “Your Deposits”.
5. Bật collateral: Nếu muốn vay sau này, bạn phải bật nút “Use as Collateral” bên cạnh token đã gửi. Không bật = không thể vay.
6. Vay tài sản (Borrow): Chuyển sang tab “Borrow” → chọn token muốn vay (ví dụ: SOL) → nhập số lượng. Hệ thống tự tính Borrow Limit – mức vay tối đa dựa trên giá trị tài sản thế chấp. Bạn chỉ được vay tối đa 75–80% giá trị thế chấp.
7. Theo dõi vị thế: Sau khi vay, vào mục “Dashboard” để xem Health Factor (tỷ lệ sức khỏe tài khoản). Nếu Health Factor < 1.0, bạn bị thanh lý.

Lưu ý quan trọng: Bạn không thể vay nếu chưa bật “Use as Collateral”, hoặc nếu Health Factor quá thấp. Ngoài ra, Solend áp dụng lãi suất biến đổi – càng nhiều người vay, lãi suất vay càng cao, và ngược lại.

Mẹo & lưu ý quan trọng khi dùng Solend

Để sử dụng Solend hiệu quả và an toàn, bạn cần nắm rõ ba nguyên tắc then chốt. Thứ nhất, luôn theo dõi Health Factor. Đây là chỉ số phản ánh mức độ an toàn của vị thế vay. Nếu Health Factor giảm xuống gần 1.0, bạn có nguy cơ bị thanh lý (liquidation). Nguyên nhân thường do giá tài sản thế chấp giảm mạnh. Ví dụ: bạn thế chấp SOL để vay USDC, nhưng giá SOL lao dốc 20% trong 1 giờ → Health Factor tụt nhanh. Giải pháp: gửi thêm collateral hoặc trả bớt nợ.

Thứ hai, hiểu cơ chế thanh lý. Khi Health Factor < 1.0, bất kỳ ai cũng có thể kích hoạt thanh lý. Họ sẽ mua tài sản của bạn với giá chiết khấu 5–10%, và bạn mất một phần tài sản. Trên Solend, quy trình này diễn ra tự động và không báo trước. Do đó, đừng bao giờ vay sát giới hạn.

Thứ ba, tối ưu APY. Lãi suất trên Solend thay đổi theo cung – cầu. Bạn nên kiểm tra APY hàng ngày và chuyển tài sản sang pool có lãi cao hơn. Ví dụ, đôi khi Isolated Pool cho token như JUP có APY > 15%, nhưng rủi ro cũng cao hơn. Ngoài ra, Solend thường có chương trình liquidity mining – bạn nhận thêm token SLND khi cung cấp thanh khoản vào pool nhất định. Dù vậy, đừng quên: phí gas trên Solana tuy rẻ, nhưng vẫn tồn tại – mỗi giao dịch tốn ~0.00025 SOL (~0.02 USD).

So sánh Solend với các nền tảng DeFi khác trên Solana

Solend không phải là lựa chọn duy nhất để vay/mượn trên Solana. Hai đối thủ chính là Port Finance và Kamino Lend. Port Finance nổi bật với giao diện đơn giản và hỗ trợ nhiều token nhỏ, nhưng TVL chỉ khoảng 50 triệu USD – kém xa Solend. Kamino Lend, thuộc hệ sinh thái Kamino (ex-Solana Labs), tích hợp chiến lược yield farming tự động, phù hợp người muốn tối ưu hóa lợi nhuận phức tạp. Tuy nhiên, UX/UI của Kamino khá “kỹ thuật”, không thân thiện với người mới.

Về APY, Solend thường ổn định hơn nhờ thanh khoản sâu. Ví dụ, USDC trên Solend duy trì APY 5–8%, trong khi Port Finance có thể dao động 3–12% tùy thời điểm. Về bảo mật, cả ba nền tảng đều được kiểm toán, nhưng Solend có lịch sử xử lý sự cố minh bạch hơn. Về trải nghiệm người dùng, Solend dẫn đầu với dashboard trực quan, cảnh báo rủi ro rõ ràng và hỗ trợ đa ngôn ngữ.

So với việc gửi stablecoin vào sàn tập trung (như Binance Earn), Solend không yêu cầu KYC, cho phép rút tiền 24/7 và không phụ thuộc vào bên thứ ba. Tuy nhiên, rủi ro thanh lý và lỗi hợp đồng cao hơn. Do đó, nếu bạn chấp nhận rủi ro để đổi lấy lợi nhuận cao hơn và quyền kiểm soát tài sản tuyệt đối, Solend là lựa chọn tốt.

Câu hỏi thường gặp (FAQ)

Solend có lừa đảo không? Không. Solend là mã nguồn mở, được kiểm toán và có TVL hàng trăm triệu USD. Tuy nhiên, như mọi nền tảng DeFi, nó không miễn nhiễm với rủi ro kỹ thuật.

Có cần KYC không? Hoàn toàn không. Bạn chỉ cần ví Solana – không cần CMND, email hay số điện thoại.

Rút tiền có mất bao lâu? Gần như tức thì. Giao dịch trên Solana xác nhận trong 2–5 giây. Bạn có thể rút 24/7, kể cả cuối tuần.

Token SLND có nên mua không? SLND hiện giao dịch quanh 0.3–0.5 USD (theo CoinGecko, tháng 6/2024). Token này có utility thật (quản trị, staking reward), nhưng giá biến động mạnh. Chỉ nên mua nếu bạn hiểu rõ vai trò của nó và chấp nhận rủi ro.

Kết luận & lời khuyên

Solend phù hợp với người mới học DeFi, nhà đầu tư muốn kiếm lãi thụ động, và trader cần vốn vay linh hoạt. Tuy nhiên, DeFi không dành cho người ngại rủi ro. Lời khuyên đầu tiên: bắt đầu với số tiền nhỏ – đủ để học cách vận hành mà không lo mất mát lớn. Thứ hai: luôn kiểm tra Health Factor và không vay quá 50% giới hạn. Thứ ba: theo dõi tin tức từ kênh Discord hoặc Twitter chính thức của Solend để cập nhật sự cố hoặc thay đổi lãi suất.

Bạn có thể tìm hiểu sâu hơn qua các nguồn:

• Website chính thức: https://solend.fi
• Tài liệu kỹ thuật: https://docs.solend.fi
• Cộng đồng hỗ trợ: Solend Discord

Cuối cùng, hãy nhớ nguyên tắc vàng trong crypto: “Not your keys, not your coins” – và “DYOR” (Do Your Own Research). Solend là công cụ mạnh mẽ, nhưng chỉ hiệu quả khi bạn sử dụng có hiểu biết.