Casey Rodarmor: Người thổi hồn NFT và token vào trái tim Bitcoin

Bạn có biết ai là người “thổi hồn” NFT và token vào mạng lưới Bitcoin – thứ từng được coi là chỉ dành cho thanh toán? Câu trả lời chính là Casey Rodarmor. Từ năm 2023, cái tên này trở thành tâm điểm trong cộng đồng Bitcoin nhờ hai phát minh đột phá: Ordinals và Runes. Ordinals biến mỗi satoshi (đơn vị nhỏ nhất của Bitcoin) thành một “tấm canvas” kỹ thuật số. Runes lại mở ra khả năng phát hành token hiệu quả trên lớp base layer của Bitcoin – điều mà trước đây gần như không tưởng. Dù gây tranh cãi dữ dội, cả hai giao thức đều đã tạo ra làn sóng đổi mới chưa từng có trong hệ sinh thái Bitcoin suốt hơn một thập kỷ qua.

Casey Rodarmor là ai? Hành trình từ học giả đến kiến trúc sư của Bitcoin hiện đại

Casey Rodarmor không phải là một cái tên xa lạ trong giới crypto, nhưng cũng không thuộc hàng “ngôi sao” như Vitalik Buterin hay Changpeng Zhao. Ông là một lập trình viên, nhà nghiên cứu và dịch giả người Mỹ, nổi tiếng với việc dịch tiểu thuyết The Three-Body Problem (Tam Thể) sang tiếng Anh – tác phẩm giúp Liu Cixin giành giải Hugo danh giá. Trước khi lấn sân vào thế giới tiền mã hóa, Rodarmor theo đuổi con đường học thuật nghiêm túc, với bằng tiến sĩ ngành Triết học tại Đại học California, Santa Barbara. Chính nền tảng tư duy logic và yêu thích sự tối giản đã dẫn ông đến với Bitcoin.

Rodarmor bắt đầu đóng góp cho hệ sinh thái Bitcoin từ những năm 2010. Ông từng tham gia dự án Bitcoin Core và đặc biệt quan tâm đến các cơ chế bảo mật và thiết kế giao thức ở lớp base layer. Khác với nhiều nhà phát triển blockchain hiện đại thường xây dựng trên lớp 2 hoặc sidechain, Rodarmor tin rằng Bitcoin đủ mạnh để mở rộng ngay trên chuỗi gốc – miễn là cách tiếp cận đủ thông minh và tôn trọng triết lý phi tập trung. Điều này thể hiện rõ qua cả Ordinals lẫn Runes: chúng không yêu cầu hard fork, không cần smart contract phức tạp, và hoàn toàn hoạt động trong khuôn khổ mã opcodes hiện có của Bitcoin.

Mặc dù không có mối liên hệ trực tiếp với Satoshi Nakamoto, Rodarmor được nhiều người so sánh với “tinh thần” của cha đẻ Bitcoin: đề cao sự đơn giản, minh bạch và chống lại sự phức tạp không cần thiết. Trong một cuộc phỏng vấn với Bitcoin Magazine (2023), ông khẳng định: “Tôi không muốn biến Bitcoin thành Ethereum. Tôi chỉ muốn khai thác tiềm năng vốn có của nó.” Quan điểm này khiến ông vừa được ca ngợi là “nhà cách tân”, vừa bị chỉ trích là “phá vỡ bản chất thanh toán thuần túy” của Bitcoin. Dù vậy, không ai có thể phủ nhận rằng Rodarmor đã thay đổi cách thế giới nhìn nhận về khả năng mở rộng của mạng lưới Bitcoin.

Bitcoin Ordinals là gì? Cuộc cách mạng biến satoshi thành NFT

Bitcoin Ordinals là một giao thức cho phép ghi dữ liệu – như hình ảnh, văn bản, video – trực tiếp lên từng satoshi (1 BTC = 100 triệu satoshi). Mỗi satoshi được đánh số thứ tự theo thứ tự được “khai thác”, và dữ liệu được nhúng vào giao dịch Bitcoin thông qua cơ chế witness data (SegWit). Kết quả là mỗi satoshi trở thành một tài sản kỹ thuật số độc nhất – tương tự như NFT trên Ethereum, nhưng hoàn toàn on-chain và không cần hợp đồng thông minh.

Khác biệt lớn nhất giữa Ordinals và NFT truyền thống nằm ở kiến trúc. Trên Ethereum, NFT được lưu trữ dưới dạng metadata (thường là liên kết IPFS hoặc URL), trong khi nội dung thực tế có thể biến mất nếu máy chủ ngừng hoạt động. Với Ordinals, toàn bộ dữ liệu được lưu trực tiếp trong blockchain Bitcoin, đảm bảo tính vĩnh cửu – miễn là mạng lưới Bitcoin còn tồn tại. Tính đến tháng 4/2024, hơn 50 triệu inscriptions (bản ghi Ordinals) đã được tạo, chiếm dung lượng đáng kể trong các khối Bitcoin.

Tuy nhiên, Ordinals cũng gây ra nhiều tranh cãi. Nhiều node operator và miner phản đối vì giao thức làm tăng kích thước khối và phí giao dịch. Theo dữ liệu từ mempool.space, phí trung bình trên Bitcoin tăng vọt từ ~5 USD (đầu 2022) lên hơn 30 USD vào cao điểm Ordinals (Q1/2023). Một số nhà phát triển Bitcoin thuần túy cho rằng đây là “lạm dụng” mạng lưới, vi phạm triết lý “Bitcoin là vàng kỹ thuật số – chỉ dùng để lưu trữ giá trị và thanh toán lớn”. Nhưng phe ủng hộ lại lập luận rằng sự đa dạng ứng dụng mới chính là chìa khóa giúp Bitcoin tồn tại lâu dài, đặc biệt sau halving khi phần thưởng khối giảm.

Dù sao, thị trường đã phản hồi tích cực. Các sàn như Ordinal Hub, Gamma.io, và OKX nhanh chóng hỗ trợ giao dịch NFT Ordinals. Bộ sưu tập “Bitcoin Puppets” hay “DeGods on Bitcoin” từng đạt doanh số hàng triệu USD. Ordinals không chỉ là công nghệ – nó là một phong trào văn hóa, chứng minh rằng Bitcoin có thể trở thành nền tảng cho sáng tạo kỹ thuật số, không chỉ là “tiền điện tử”.

Giao thức Runes: Giải pháp tối ưu cho token trên Bitcoin sau thất bại của BRC-20

Nếu Ordinals mở ra kỷ nguyên NFT trên Bitcoin, thì Runes là câu trả lời của Casey Rodarmor cho nhu cầu phát hành token fungible (có thể thay thế) – giống như ERC-20 trên Ethereum. Trước Runes, cộng đồng đã thử nghiệm BRC-20 – một tiêu chuẩn token dựa trên JSON được nhúng vào inscriptions Ordinals. Tuy nhiên, BRC-20 nhanh chóng bộc lộ nhược điểm: tốn kém, kém hiệu quả và dễ gây tắc nghẽn mạng. Mỗi giao dịch BRC-20 yêu cầu ít nhất 2–3 giao dịch con, làm tăng chi phí và rủi ro lỗi.

Runes ra đời vào tháng 4/2024 như một giải pháp thay thế thông minh. Giao thức này tận dụng opcode OP_RETURN – vốn thường bị bỏ trống – để nhúng dữ liệu token một cách gọn nhẹ. Thay vì lưu toàn bộ trạng thái trên chuỗi như BRC-20, Runes sử dụng UTXO model (Unspent Transaction Output) – mô hình cốt lõi của Bitcoin – để theo dõi số dư token. Nhờ đó, mỗi giao dịch Runes chỉ cần một lần xác nhận, tiết kiệm không gian và phí giao dịch tới 70% so với BRC-20.

So với ERC-20, Runes đơn giản hơn nhiều: không có hàm approve(), transferFrom(), hay cơ chế phức tạp. Nhưng chính sự tối giản này lại phù hợp với tinh thần Bitcoin. Runes không hỗ trợ logic tùy chỉnh – điều đó buộc các nhà phát triển phải xây dựng ứng dụng ở lớp ngoài (off-chain hoặc lớp 2), giữ cho lớp base layer luôn sạch sẽ và an toàn.

Ngay sau khi kích hoạt cùng halving Bitcoin 2024, Runes đã bùng nổ. Trong 24 giờ đầu tiên, hơn 10.000 token được deploy, bao gồm meme coin như $RUNE, $DOG, và các dự án DeFi thử nghiệm. Sàn giao dịch như Magic Eden và Bybit nhanh chóng niêm yết cặp giao dịch Runes/BTC. Nhiều chuyên gia dự đoán Runes có thể trở thành tiêu chuẩn token chính thống trên Bitcoin, thay thế hoàn toàn BRC-20 trong vòng 6–12 tháng tới – nhờ hiệu suất vượt trội và sự hậu thuẫn từ chính “cha đẻ” Ordinals.

Tác động sâu rộng của Ordinals và Runes đến hệ sinh thái Bitcoin

Sự xuất hiện của Ordinals và Runes đã thay đổi hoàn toàn diện mạo của Bitcoin – cả về kỹ thuật, kinh tế lẫn triết lý. Về mặt kỹ thuật, lưu lượng dữ liệu trên chuỗi tăng mạnh. Theo Blockchain.com, dung lượng trung bình mỗi khối Bitcoin tăng từ ~1.2 MB (2021) lên 2.8 MB vào đầu 2024 – mức cao nhất lịch sử. Điều này buộc các node phải nâng cấp phần cứng, đồng thời tạo ra nguồn thu mới cho thợ đào từ phí giao dịch – yếu tố sống còn sau halving khi phần thưởng khối giảm 50%.

Về kinh tế, một thị trường thứ cấp sôi động đã hình thành. Doanh thu từ phí inscriptions Ordinals trong năm 2023 vượt 200 triệu USD, theo Dune Analytics. Các dự án như Yuga Labs (CryptoPunks) và DeGods đã “di cư” sang Bitcoin, mang theo hàng chục nghìn người dùng mới. Đồng thời, Runes kích hoạt làn sóng meme coin trên Bitcoin, thu hút dòng vốn đầu cơ – điều vốn hiếm thấy trong cộng đồng BTC thuần túy.

Tuy nhiên, tranh cãi triết lý vẫn chưa dứt. Nhiều nhân vật kỳ cựu như Jimmy Song và Udi Wertheimer chỉ trích Ordinals/Runes là “rác trên chuỗi”, làm xói mòn hiệu quả thanh toán của Bitcoin. Nhưng phe đổi mới, bao gồm cả một số miner lớn như Marathon Digital, lại cho rằng sự đa dạng ứng dụng mới giúp Bitcoin chống lại sự cạnh tranh từ Ethereum, Solana hay các L1 khác. Câu hỏi “Bitcoin có đang trở thành Ethereum thứ hai?” vẫn chưa có lời giải – nhưng rõ ràng, Bitcoin không còn là mạng lưới “chỉ để gửi tiền” nữa.

Tương lai của Casey Rodarmor và hướng đi tiếp theo cho Bitcoin mở rộng

Sau thành công vang dội của Ordinals và Runes, Casey Rodarmor vẫn giữ thái độ khiêm tốn. Trong bài đăng GitHub gần nhất (tháng 3/2024), ông viết: “Tôi không xây dựng để kiếm tiền. Tôi xây dựng vì thấy điều đó có thể làm được.” Hiện tại, Rodarmor không đứng tên bất kỳ dự án thương mại nào – không token, không công ty, không ICO. Điều này giúp ông giữ được uy tín trong cộng đồng phi tập trung.

Tuy nhiên, tương lai của hệ sinh thái do ông khởi xướng rất sáng sủa. Nhiều nhà phát triển đang thử nghiệm tích hợp Runes với Lightning Network để tạo ra token có thể giao dịch tức thì và chi phí gần bằng 0. Dự án RGB Protocol cũng đang xem xét tương thích với Ordinals để mở rộng khả năng hợp đồng thông minh off-chain. Sau halving 2024, khi phí khối trở thành nguồn thu chính của miner, xu hướng “Bitcoin as a platform” có thể được củng cố mạnh mẽ.

Rodarmor từng chia sẻ trong podcast What Bitcoin Did: “Bitcoin không cần bắt chước ai. Nó chỉ cần được hiểu đúng.” Quan điểm này cho thấy ông không muốn biến Bitcoin thành hệ sinh thái đa tầng phức tạp, mà tận dụng tối đa lớp base layer một cách thông minh. Trong tương lai, có thể sẽ xuất hiện thêm các giao thức mới – vẫn do Rodarmor hoặc cộng đồng phát triển – nhằm mở rộng ứng dụng mà không làm tổn hại đến tính bảo mật và phi tập trung.

Kết luận: Casey Rodarmor – người thay đổi vận mệnh ứng dụng của Bitcoin

Casey Rodarmor có thể không phải là người giàu nhất trong giới crypto, nhưng chắc chắn là một trong những kiến trúc sư có ảnh hưởng nhất đối với Bitcoin hiện đại. Ordinals và Runes – dù gây tranh cãi – đã chứng minh rằng Bitcoin không chỉ là “vàng kỹ thuật số”, mà còn có thể là nền tảng cho NFT, token, và thậm chí cả ứng dụng phi tập trung.

Hai giao thức này đã mở ra kỷ nguyên mới: nơi Bitcoin không còn bị giới hạn bởi tư duy cũ, mà trở thành mảnh đất màu mỡ cho sáng tạo. Dù bạn ủng hộ hay phản đối, không thể phủ nhận rằng Casey Rodarmor đã khiến cả thế giới phải nhìn lại tiềm năng thực sự của mạng lưới Bitcoin.

Bạn nghĩ Bitcoin nên giữ nguyên vai trò thanh toán, hay tiếp tục mở rộng thành nền tảng ứng dụng? Hãy chia sẻ quan điểm của bạn!